ЯҢАЛЫКЛАР

2023 елның 19 декабрендәге 603-ФЗ номерлы Федераль закон белән «Хәрби хезмәткәрләр статусы турында»1998 елның 27 маендагы 76-ФЗ номерлы Федераль законның 19 статьясына үзгәрешләр кертелде.

«Хәрби хезмәткәрләр статусы турында» Федераль законның 19 статьясындагы 4 пунктының яңа редакциясе нигезендә контракт буенча хәрби хезмәттән азат ителә торган, хәрби хәрәкәтләр инвалиды дип танылган гражданнар дүрт айга кадәр дәвамлы һөнәри белем бирүнең төп программалары яки өстәмә һөнәри программалар (һөнәри яңадан әзерләү программалары) буенча белем алырга хокуклы, алар Россия Федерациясе Оборона министрлыгы тарафыннан билгеләнә (башка федераль башкарма хакимият органы һәм федераль дәүләт органы, аларда федераль закон белән хәрби хезмәт каралган), алардан уку өчен түләүләр алмыйча.

Моннан тыш, хәрби хезмәтне үткән һәм сугыш хәрәкәтләре инвалиды дип танылган гражданнар халыкны эш белән тәэмин итү федераль дәүләт хезмәте акчалары хисабына һөнәри белем алуга яисә өстәмә һөнәри белем алу өчен түләүсез юнәлеш алырга хокуклы, ә пенсиягә хокуклары булган гражданнар - алар эшкә алынган оешмаларның юнәлеше һәм акчалары хисабына, уку вакытында уртача хезмәт хакы түләп, һөнәри белем алуга хокуклы.

Кайбыч районы прокуратурасы,

Сафина Роза Замировна

«Россия Федерациясе Җинаять-процессуаль кодексының 5 статьясына үзгәрешләр кертү турында» 02.11.2023 № 524-ФЗ Федераль законы белән индивидуаль эшкуар тарафыннан эшкуарлык эшчәнлеген гамәлгә ашыруга, аңа караган эшкуарлык эшчәнлеге максатларында файдаланыла торган мөлкәт белән идарә итүгә бәйле рәвештә кылынган җинаятьләр төшенчәсе беркетелгән, алар 20, 81.1, 108 һәм 164 РФ җпк, шулай ук күрсәтелгән статьяларда каралган җинаятьләр, коммерция оешмасының идарә органы әгъзасы тарафыннан әлеге оешма белән идарә итү вәкаләтләрен гамәлгә ашыруга бәйле рәвештә яки коммерция оешмасының эшкуарлык яки башка икътисади эшчәнлеген гамәлгә ашыруга бәйле рәвештә башкарылган.

Шәхси эшмәкәр тарафыннан кылынган җинаять дип, үз-үзен куркыныч астына куйган, системалы рәвештә табыш алуга юнәлдерелгән эшчәнлекне гамәлгә ашыру барышында законны бозу аңлатылачак. Мөлкәтне кулланудан, товарлар сатудан, эшләр башкарудан яки хезмәт күрсәтүдән һәм милек белән идарә иткәндә табыш алырга мөмкин.

Коммерция оешмасы җитәкчесе тарафыннан кылынган җинаять дип компания белән идарә иткәндә закон бозу аңлатылачак, ул милек белән файдаланудан, товарлар сатудан, эшләр башкарудан яки хезмәтләр күрсәтүдән системалы рәвештә табыш алуга юнәлдерелгән.

Кайбыч районы прокуратурасы,

Сафина Роза Замировна

Балалары булган гаиләләргә дәүләт ярдәме чараларын гамәлгә ашыру өчен нигезләр ипотека торак кредитлары (заемнары) буенча йөкләмәләрне түләү өчен шартлар тудыру максатларында «балалары булган гаиләләргә дәүләт ярдәме чаралары турында, ипотека торак кредитлары (заемнары) буенча йөкләмәләрне түләү өлешендә һәм ипотека торак кредитларына (заемнарына) үзгәрешләр кертү хакында «2019 елның 3 июлендәге 157-ФЗ номерлы Федераль закон белән билгеләнгән»гражданлык хәле актлары турында» 1997 елның 15 ноябрендәге 143-ФЗ номерлы Федераль законның 13.2 маддәсе.

Күрсәтелгән Федераль закон нормаларына яраклы, дәүләт ярдәме чараларына Россия Федерациясе гражданы – 01.01.2019-31.12.2023 елларда өченче балалары яки аннан соңгы балалары туган һәм ипотека буенча торак кредиты (займ) буенча заемчылар булган ана яки ата хокуклы.

Дәүләт ярдәменә хокукны билгеләгәндә Россия Федерациясе гражданнары булмаган балалар, шулай ук ата-ана хокукыннан мәхрүм ителгән яки уллыкка алуны гамәлдән чыгарган балалар исәпкә алынмый.

Дәүләт ярдәменең әлеге чарасыннан бер тапкыр гына файдаланырга мөмкин, торак бина, торак йорт яки аны төзү өчен җир участогы сатып алуга юнәлдерелгән бер генә ипотека торак кредитына карата куллана алалар.

Кредитны (заемны) түләү турында гариза гариза бирүче (гариза бирүчеләр) тарафыннан «ДОМ.РФ» АҖдә электрон документ формасында «дәүләт һәм муниципаль хезмәтләрнең бердәм порталы» федераль дәүләт мәгълүмат системасы аша тапшырыла (http://www.gosuslugi.ru) яки гариза бирүче (гариза бирүче) тарафыннан кредиторга (займ бирүчегә) кәгазьдә яки электрон документ формасында Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 07.09.2019 елдагы 1170 номерлы карарында күрсәтелгән документлар исемлеген кушып җибәрелә ала.

Кредит килешүе (кредит килешүе) 01.07.2024 елга кадәр төзелергә тиеш.

Кайбыч районы прокуратурасы

Сафина Роза Замировна

Узган ел Татарстан Республикасы буенча Социаль фонд бүлеге вафат булган 2,5 мең мекешенең хокук  варисларына гомуми суммасы 122,8 млн тәшкил иткән пенсия тупламалары акчасын  күчерде.

Исегезгә төшерәбез, 1967 елда туган һәм аннан яшьрәк гражданнарда пенсия тупланмалары формалаша; алар пенсия тупланмалары 2002-2004 елларда формалашкан 1953-1966 елгы ир-атларда һәм 1957-1966 елгы хатын-кызларда; шулай ук ана капиталын пенсиянең тупланма өлешен  формалаштыруга юллаган гражданнарда, пенсия тупланмалары акчаларын уртак финанслау буенча дәүләт программасында катнашкан кешеләрдә яки шәхси эшмәкәрләрдә дә булырга мөмкин.

Пенсия тупланмаларын алу хокукы кеше үзе исән вакытта пенсия тупланмалары акчаларыннан файдалана алачак затны билгеләп тапшырган гаризада күрсәтелгән  кешеләргә бирелә. Мондый гариза булмаган очракта  хокук  варислары  булып закон буенча туганнар санала. Беренче чиратта - балалар, ир яки хатын, ата-аналар; икенчесендә - абый-энеләр,апа-сеңелләр, бабайлар, әбиләр һәм оныклар.

"Пенсия тупланмалары акчаларын алу өчен иминләштерелгән затның үлеменнән соң 6 ай эчендә, пенсия тупланмалары акчалары кайда формалашуга карап, дәүләт хезмәтләре порталында (https://www.gosuslugi.ru/), Социаль фондның  теләсә кайсы территориаль органында яки дәүләтнеке булмаган пенсия фондында гариза белән  мөрәҗәгать итәргә кирәк,- дип билгеләп үтте Татарстанның Социаль фонд башлыгы Эдуард Вафин.

Игътибар!  Мәрхүмнең вафатыннан соң ярты елдан артык вакыт узган булса, мөрәҗәгать итү вакыты бары тик суд тәртибендә генә яңадан кайтарылырга мөмкин.

Гаризага түбәндәге документларны теркәргә кирәк:

- хокук варисы шәхесен раслый торган документ (паспорт);

2024 елның 1 гыйнварыннан «РФда халыкны эш белән тәэмин итү турында» яңа Федераль закон үз көченә керде (аерым нигезләмәләрдән тыш). Әлеге закон әкренләп 1991 елгы халыкны эш белән тәэмин итү турындагы законны алыштырачак.

01.01.2024 елдан дәүләт мәшгульлек хезмәтенә предприятиене бетерү, хезмәткәрләр штаты санын киметү һәм хезмәт килешүләрен өзү турында Карар кабул итү турында мәгълүмат бирү вакыты билгеләнгән - эш бирүчеләр-оешмалар өчен тиешле чаралар башланганчы ике айдан да соңга калмыйча һәм ике атна эчендә - эш бирүче - шәхси эшмәкәр өчен, ә хезмәткәрләрне күпләп эштән алу куркынычы янаган очракта - өч ай эчендә.

Тулы булмаган эш көне (смена) һәм (яисә) тулы булмаган эш атнасы режимын кертү, эш бирүче инициативасы буенча эшчеләрне дистанцион (дистанцион) эшкә гади күчерү, эш бирүчегә карата банкротлык процедураларын куллану, шулай ук югарыда күрсәтелгән карарларны үзгәртү яки гамәлдән чыгару турында эш бирүче тиешле карарны кабул иткәннән соң өч эш көне эчендә дәүләт мәшгульлек хезмәтенә хәбәр итәргә тиеш карарлар.

Буш эш урыннары һәм вакантлы вазыйфалар булу яисә күрсәтелгән мәгълүматның үзгәрүе турында эш бирүче биш эш көне эчендә дәүләт мәшгульлек хезмәтенә хәбәр итәргә тиеш.

01.01.2025 елдан легаль булмаган мәшгульлек фактлары ачыкланган эш бирүчеләрнең ачык реестры барлыкка киләчәк.

Кайбыч районы прокуратурасы,

Сафина Роза Замировна

Административ хокук бозулар турында Россия Федерациясе кодексының (алга таба - РФ Административ хокук бозулар кодексының) 20.29 статьясы белән «Экстремистик эшчәнлеккә каршы тору турында» 25.07.2002 ел, № 114-ФЗ Федераль законның 1 статьясындагы 3 пунктында күрсәтелгән экстремистик материалларның, башка экстремистик материалларның бастырылган федераль исемлегенә кертелгән экстремистик материалларны массакүләм тарату өчен административ җаваплылык билгеләнгән (алга таба - 114-ФЗ номерлы Федераль закон), яки аларны массакүләм тарату максатларында җитештерү яки саклау.

«Административ хокук бозулар турында Россия Федерациясе кодексына үзгәрешләр кертү хакында» 2023 елның 13 июнендәге 231-ФЗ номерлы Федераль закон белән РФ Административ хокук бозулар кодексының 20.29 маддәсенә үзгәрешләр кертелде. Үзгәрешләргә ярашлы рәвештә, административ җаваплылык экстремистик материалларның федераль исемлегенә кертелгән экстремистик материалларны гына түгел, ә экстремистик материалларга караган башка материалларны да массакүләм тарату, җитештерү, саклау өчен дә булачак. Законның әлеге нормасы 24.06.2023 елдан гамәлдә.

«Экстремистик эшчәнлеккә каршы тору турында» 25.07.2002 № 114-ФЗ Федераль законның 1 статьясы нигезендә экстремистик эшчәнлекне гамәлгә ашырырга өндәүче яки мондый эшчәнлекне гамәлгә ашыру кирәклеген нигезләүче яки аклаучы, шул исәптән Германия милли-Социалистик эшчеләр партиясе җитәкчеләренең хезмәтләрен халык алдында күрсәтү өчен билгеләнгән документлар яки башка мәгълүмат экстремистик материаллар дип таныла, Италия фашистлар партиясе, чыгышлар, төркем, оешма яки хәрәкәт җитәкчеләре сурәтләре, халыкара хәрби трибунал карары нигезендә суд һәм җәза өчен җинаять дип танылган Европа илләренең төп хәрби җинаятьчеләрен (Нюрнберг трибуналы), әлеге төркемнәр, оешмалар яки хәрәкәтләр белән хезмәттәшлек иткән оешма җитәкчеләренең чыгышлары, сурәтләре, милли һәм (яки) раса өстенлеген нигезләүче яки аклаучы яки хәрби яки башка җинаятьләр кылу практикасын аклаучы басмалар, алар нинди дә булса этник, социаль, раса, милли яки дини төркемнәрне тулысынча яки өлешчә юк итүгә юнәлдерелгән.

РФ Административ хокук бозулар кодексының 20.29 маддәсе санкциясе гражданнарга бер меңнән өч мең сумга кадәр административ штраф салуны яки күрсәтелгән материалларны һәм аларны җитештерү өчен кулланылган җиһазларны конфискацияләп, унбиш тәүлеккә кадәр административ арест салуны күздә тота; вазыйфаи затларга күрсәтелгән материалларны һәм аларны җитештерү өчен кулланылган җиһазларны конфискацияләп, ике меңнән биш мең сумга кадәр; юридик затларга йөз меңнән бер миллион сумга кадәр яки эшчәнлекне туксан тәүлеккә кадәр административ туктатып тору, күрсәтелгән материалларны һәм аларны җитештерү өчен кулланылган җиһазларны конфискацияләү.

Кайбыч районы прокуратурасы,

Сафина Роза Замировна

Ришвәт бирүчене җинаять җаваплылыгыннан азат итү нигезләре Россия Федерациясе Җинаять Кодексының 291 статьясына (ришвәт бирү), 291.1 статьясына (ришвәт алуда арадашчылык) һәм 291.2 статьясына (кече ришвәт алуда) искәрмәләр белән каралган:

• ришвәт бирүче җинаятьне ачуга, тикшерүгә актив ярдәм итте, җинаятьне ачуга һәм тикшерүгә актив ярдәм итү кешенең җинаятькә катнашы булган затларны, мәсәлән, ришвәт алучыны, арадашчыны фаш итүгә, ришвәт сыйфатында тапшырылган мөлкәтне табуга юнәлдерелгән гамәлләр башкаруыннан гыйбарәт булырга тиеш.;

• ришвәт бирүчегә карата вазифаи зат тарафыннан ришвәт алу булган, яки җинаять кылганнан соң кеше үз теләге белән җинаять эше кузгатырга хокуклы органга ришвәт бирү турында хәбәр иткән.

Вазифаи зат тарафыннан ришвәт алу һәрвакыт ришвәт бирүченең психик мәҗбүрилек шартларында эш итүен аңлата, бу хәлне ришвәт бирүчене җинаять җаваплылыгыннан азат итү шартларының берсе буларак карарга мөмкинлек бирүче сәбәп булып хезмәт итә.

Җинаять турында хәбәр (язма яки телдән) гариза бирүченең мотивларына карамастан ирекле дип танылырга тиеш. Шул ук вакытта кешенең бу җинаятьне кылуда шикләнелү сәбәпле тоткарлануы сәбәпле җинаять турында белдерүе ирекле рәвештә таныла алмый. Ике мәҗбүри шартның берсе булмаса, кешене җинаять җаваплылыгыннан азат итеп булмый.

Кайбыч районы прокуратурасы

Сафина Роза Замировна

Ярдәмгә һәм тәрбиягә мохтаҗ якыннарын һәм туганнарын караган һәм тәрбияләгән хезмәткә яраклы  эшләмәүче татарстанлылар ай саен Социаль фонд аша компенсация алалар.   Пособие инвалидлыгы булган гражданнарны, шул исәптән 80 яшькә җиткән пенсионерларны, инвалид балаларны һәм, әгәр медицина күрсәткечләре буенча аларга чит кеше каравы таләп ителгән очракта, хезмәткә яраксыз кешеләрне караган өчен  бирелә.

       Татарстанның Социаль фонды хәзерге вакытта чит кеше тәрбясендә торучы 129 805 кешегә компенсация түли. Аны кем алуына карап, түләү күләме аена 1,2 мең яки 10 мең сум тәшкил итә. Инвалид балаларның, шул исәптән балачактан беренче төркем инвалидларның ата-аналарына һәм опекуннарына 10 мең сум күләмендә пособие бирелә.

      Татарстан Социаль фонды  түләүне клиент хезмәтләрендә, күпфункцияле үзәкләрдә һәм дәүләт хезмәтләре порталы аша рәсмиләштерә. Кайбер очракларда моның өчен табибның  инвалидны карау зарурлыгын раслаучы бәяләмәсе, караучының гаризасы һәм каралучының элеге кешенең тәрбияләвенә язма ризалыгы кирәк. Социаль фонд башка мәгълүматларны, ведомствоара хезмәттәшлек системасын кулланып, мөстәкыйль тикшерә.  Тәрбияләүченең эшләмәве,  пенсия, эшсезлек буенча пособие яки көч ведомствосы буенча шундый ук компенсация рәвешендә керемнәр ала алмый дигән мәгълүматлар-шундыйлардан.

     "Инвалидлыгы булган эшкә яраксыз гражданнарны карау вакыты  эшләүче гражданнарның стажына кертелә һәм суммасы булачак пенсия күләменә  бәйле пенсия коэффициентларын арттырачак. Тулы ел дәвамында  хезмәткә яраксыз кешене карау  1,8 коэффициент өсти һәм бер ел стаж  бирә», - дип билгеләп үтте Татарстан Социаль фондының бүлек идарәчесе Эдуард Вафин.

2023 елда производствода зыян күргән 1493 Татарстанлы  Россия Социаль фондының тернәкләндерү  үзәкләрендә шифаханә-курорт дәвалануы узган. Алар «Ключи» (Томск шәһәре), «Омский» (Омск шәһәре), «Тараскуль» (Төмән шәһәре), Россия Федерациясе социаль иминиятләштерү фондының  «Вятские Увалы» (Киров өлкәсе), «Тинаки»  (Әстерхан шәһәре) ,  «Волга»  (Балаково шәһәре, Саратов өлкәсе),  «Волгоград»  (Волгоград шәһәре),  «Вольгинский» реабилитация үзәкләре бюджет учреждениеләре, «Голубая речка» (Мәскәү өлкәсе) һәм «Кристалл» (Мәскәү шәһәре) реабилитация һәм укыту үзәкләрендә булдылар.

        Исегезгә төшерәбез, күп профильле үзәкләрдә дәвалау Россия Социаль фонды акчалары хисабына үткәрелә. Рәсми рәвештә эшкә урнашкан, производствода имгәнү алган  хезмәткәрләр түләүсез югары технологияле тернәкләндерү уза. Төп шарт - мондый чаралар зыян күрүченең реабилитацияләү программасында  күрсәтелгән булырга тиеш.

      "Һәр кунак белән төрле профильле югары квалификацияле табиблар эшли, дәвалау инновацион җиһазлар кулланып,  шифаханә-курорт ярдәме стандартлары нигезендә уздырыла. Шунысын да билгеләп үтәм, рәсми рәвештә эшкә урнашкан, эш бирүче аның өчен Социаль фондка производствода җәрәхәтләнү очрагына иминият кертемнәре түли торган хезмәткәрләр социаль гарантияләрнең тулы спектрына: иминият түләүләреннән алып медицина ярдәме, дарулар, протез-ортопедик әйберләр белән тәэмин ителү, тәрбия, өстәмә ял алу ,  реабилитация урынына бару һәм кире кайту чыгымнарын компенсацияләүне дә кертеп,  шифаханә-курорт дәвалануына кадәр хокуклы ", - дип билгеләп үтте Татарстан Социаль фонды бүлеге идарәчесе Эдуард Вафин.

         Социаль фонд юлламалары буенча Фондның тернәкләндерү үзәкләрендә ел саен дәвалау узарга мөмкин. Моның өчен дәүләт хезмәтләре порталы аша, күпфункцияле үзәкләрдә яисә шәхсән Татарстан Республикасы буенча Социаль фондның клиент хезмәтендә гариза бирергә ки

Татарстан буенча Социаль фонд бүлегенең барлык эшчәнлек юнәлешләре буенча эш нәтиҗәләре белән 2023 елда Социаль фонд бүлекчәсе идарәчесе Эдуард Вафин ведомствоның коллегия утырышында таныштырды. Социаль фондның республика бүлеге Идел буе федераль округында Социаль фондның иң эре бүлекләренең берсе булып тора, ул 1 млн. 106 меңнән артык пенсионерга , 321 мең социаль түләүләр алучыларга , 217 меңнән артык иминият хезмәткәренә хезмәт күрсәтә. 2023 елда чыгымнарның гомуми күләме 338 млрд. сумнан артык тәшкил итә.

Пенсия белән тәэмин ителеш

Узган елның 1 гыйнварыннан эшләмәүче пенсионерларның иминият пенсияләре 4,8% ка, ә 2024 елның 1 гыйнварыннан - 7,5% ка индексацияләнгән. Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, үткәрелгән индексацияләрне исәпкә алып, картлык буенча иминият пенсиясенең уртача күләме 2 834 сумга арткан.

 2023 елның 1 февраленнән айлык акчалата түләүләр 11,9% ка, 1 апрельдән социаль пенсияләр - 3,3% ка индексацияләнде.

2023 елда 34 меңнән артык пенсия билгеләнгән, шул ук вакытта инвалидлык буенча пенсияләр  МСЭ бюросыннан инвалидлар реестрына керүче мәгълүматлар буенча гражданнардан гариза кабул итмичә генә  рәсмиләштерелгән.

 2023 ел ахырына Бөек Ватан сугышы ветераннары һәм сугышта катнашучыларның пенсиясенең уртача күләме - 38 237,9 сум (хәрби имгәнү нәтиҗәсендә инвалидлар), 49 717,6 сум (Бөек Ватан сугышында катнашучылар),  хәрби хезмәткәрләрнең тол хатыннарының пенссия күләме 34761,60  сум тәшкил итте.

Производствода  бәхетсезлек очракларыннан һәм һөнәри авырулардан иминиятләштерү

 2023 елда ташламалы категорияле 1,3 мең кешегә 87,0 млн. сумлык шифаханә-курорт дәвалануына юлламалар бирелгән.

 Производствода бәхетсезлек очрагына юлыккан яки һөнәри авыру нәтиҗәсендә сәламәтлеге зарарланган 1,5 мең хезмәткәр чыгымнарының гомуми суммасы 93,1 млн. сум тәшкил иткән тернәкләндерү үзәгенә юлламалар белән тәэмин ителгән,

Производствода бәхетсезлек очракларыннан һәм һөнәри авырулардан зыян күргән 6,3 мең кешенең өстәмә медицина, социаль һәм һөнәри чыгымнарына Россия Социаль фонды 325,1 млн.сум өстәмә  түләү җибәрде.

1 меңнән артык зыян күрүче дәүләт контрактлары кысаларында 54,7 млн. сумлык реабилитацияләүнең техник чаралары (ТСР) һәм протез-ортопедик эшләнмәләр (ПОИ) белән тәэмин ителде, ә 40 зыян күрүчегә кирәкле модификация автомобильләре ачкычлары тапшырылды.

2023 елда Социаль фонд бүлеге Татарстанның ике предприятиесе «КАМАЗ» һәм А.М. Горький исемендәге Яшел Үзән заводында зарарлы производствода һөнәри авыруларны профилактикалау һәм хезмәткәрләренең сәламәтлеген мониторинглау буенча сынау проектында катнашты.

 Һөнәри авыруларның иртә билгеләре ачыкланган хезмәткәрләргә Социаль фонд бүлегенең реабилитацияләү үзәкләрендә профилактик дәвалау үтү мөмкинлеге бирелде. Проект нәтиҗәсе буенча дәваланучы күпчелек хезмәткәрләрдә сәламәтлекнең яхшыруы күзәтелде.

СВО катнашучыларга һәм аларның гаилә әгъзаларына социаль ярдәм чаралары

 2023 елда Россия Социаль  бүлеге «Ватан сакчылары»   махсус хәрби операциядә катнашучыларга ярдәм итү Дәүләт фонды белән ике яклы хезмәттәшлек  турында килешү төзеде. СВО да катнашучыларны тернәкләндерүнең техник чаралары белән тәэмин итү беренче чиратта гамәлгә ашырыла һәм аерым контрольдә тора. Алар биргән

гаризалар буенча тернәкләндерү чаралары белән тәэмин итүгә 46,2 млн. сум акча җибәрелгән.

 Сугышчан хәрәкәтләр ветераны таныклыгы нигезендә 3 613 ветеранга, 1 Россия Героена һәм 1 һәлак булган Россия Герое гаиләсенең 2 әгъзасына айлык акчалата түләү билгеләнде. 209 мобилизацияләнгән хәрби хезмәткәрләрләрнең йөкле хатыннарына бер тапкыр бирелә торган пособие билгеләнгән. 1 098 хәрби хезмәткәрнең һәр баласына 15 548,07 сум күләмендә  айлык пособие билгеләнде.

Бердәм пособие

 2023 елның 1 гыйнварыннан 17 яшькә кадәрге балалы гаиләләргә, шулай ук иртә срокта исәпкә баскан йөкле хатын-кызларга социаль ярдәм чараларының бербөтен системасы эшли - бердәм пособие билгеләнә. Татарстанда 209 275 бала элеге пособиене ала. Пособиеләр түләүгә 18,9 млрд. сумнан артык акча җибәрелде.

Балалы гаиләләргә бердәм пособие күләме регионда балалар өчен яшәү минимумының зурлыгына бәйле, ул 1 февральдән артачак һәм яшәү минимумының 50% - 6 370,50 сум; 75% - 9 555,75 сум; 100% - 12 741 сум тәшкил итәчәк. Йөкле хатын-кызлар өчен бердәм пособие күләме түбәндәгечә:  50% - 7 158,50 сум; 75% - 10 737,75 сум; 100% - 14 317 сум.

Ана (гаилә) капиталы

Ана капиталы - балалар туганда социаль ярдәм чараларының акчалата чагылышында иң зурысы. Соңгы өч ел дәвамында сертификат проактив тәртиптә рәсмиләштерелә. 2007 елдан Татарстан Республикасы буенча Социаль фонд органнары тарафыннан 408,6 мең дәүләт сертификаты бирелде (2023 елда - 23,3 мең сертификат). 2020 елдан башлап сертификатлар,  яңа туган сабыйның СНИЛСы кебек үк,  проактив вариантта рәсмиләштерелә һәм ике документ та дәүләт хезмәтләре порталында әниләрнең шәхси кабинетына җибәрелә.

Программа гамәлгә кергәннән алып бүгенгәчә ана капиталы күләме 3 тапкырга арттырылды, 1 февральдә ана капиталы яңадан 7,4% ка индексация көтә. Беренче балага аның күләме- 630,4 мең сум, икенче балага 833 мең сум тәшкил итәчәк.

 Вакытлыча хезмәткә яраксызлык һәм ана булу белән бәйле пособие

 2023 елда Татарстан Республикасында иминләштерелгән гражданнарның вакытлыча хезмәткә сәләтсезлегенең 988,1 мең очрагы теркәлгән. Пособие  билгеләү процессы проактив режимда бара, ягъни гражданин үзе (әгәр бу социаль иминләштерүгә кертемнәрне мөстәкыйль рәвештә түли торган гражданин булмаса, мәсәлән, шәхси эшмәкәр) фондка документлар китерми. Ул мөрәҗәгать иткән медицина оешмасы Социаль фондка  хезмәткә сәләтсезлекнең электрон кәгазе (ЭЛН) ачылу турында хәбәр итәчәк, фонд бу хакта эш бирүчегә җиткерә, эш бирүче Социаль фондка пособиене исәпләү өчен белешмәләр тапшырачак, ә гражданинның дәүләт хезмәтләре порталындагы шәхси кабинетына ЭЛН ны ачу, озайту, ябу һәм түләү турында хәбәр җибәреләчәк.

2023 елда 1 136,5 мең эшкә яраксызлык кәгазе буенча пособие түләнгән. Вакытлыча хезмәткә яраксызлык һәм ана булу сәбәпле чыгымнар 21 млрд. сумнан артык тәшкил иткән.

 2024 елның 1 гыйнварыннан хастаханә кәгазе буенча көнлек түләүнең максималь суммасы 4 039 сум тәшкил иткән. Узган елдан ул бер ярым тапкырга арттырылган.

 Декрет ялында булучы 24,5 меңнән артык әни яшь ярымга кадәрге  бала карау буенча пособиеләр алды. Түләнгән акчаның гомуми күләме 3,8 млрд. сум тәшкил итте.

 Медицина хезмәткәрләренә социаль түләүләр

Сәламәтлек саклауның беренчел звеносы, үзәк район, район һәм участок хастаханәләре хезмәткәрләре, шулай ук ашыгыч ярдәм станцияләрендә һәм бүлекләрендә эшләүче 30 меңнән артык хезмәткәргә 304,3 меңнән артык махсус социаль түләүләр күчерелгән. Түләү күләме, медицина хезмәткәренең категориясенә һәм медицина оешмасының төренә карап, 4,5 мең сумнан 18,5 мең сумга кадәр тәшкил итте. Түләүләрнең гомуми суммасы 2 205,1 млн. сум .

Дәүләт хезмәтләре күрсәтү

 2023 елның 1 гыйнварыннан Социаль фондның территориаль органнары 213 торле хезмәт күрсәтә, аларның 43-е цифрлы форматта күрсәтелә. 2023 елда Социаль фондның

электрон хезмәтләреннән файдалану активлыгы 92,3% тәшкил итте (1 010,5 мең мөрәҗәгать электрон рәвештә). Шуның белән бергә, гражданнар элеккечә үк фондның клиентлар белән эшләү хезмәтенә яки күпфункцияле үзәкләргә шәхсән мөрәҗәгать итә ала.

2023 елда дәүләт хезмәтләренең бердәм порталы (ЕПГУ )дагы шәхси кабинетларга төрле тормыш хәлләре буенча 199 меңнән артык мөрәҗәгать җибәрелгән: «бала туу» (59,7 мең.), «инвалидлык билгеләү» (19,5 мең.), «пенсия яшенә җитү» (8,3 мең), «йөклелек» (8,9 мең.), «баланың билгеле бер яшькә җитүе » (103,3 мең).

 Дәүләт хезмәтләре порталында шәхси кабинет аша фонд булачак пенсионерларга (45 һәм 40 яшькә җиткән ир-атлар һәм хатын-кызлар арасында) һәр 3 ел саен булачак пенсия күләмен исәпләү һәм пенсия тупланмалары ,  стажлар һәм коэффициентлар турында хәбәр итә. Инвалидлыгы булган кешеләргә индивидуаль программалар, тернәкләндерү программалары һәм табиб комиссияләре турында мәгълүмат бирәләр. Социаль фонд гражданнарга заказ буенча  белешмәләр, шулай ук пособиеләр билгеләү һәм түләүләр турында мәгълүматлар бирә. Социаль фондның электрон сервислары мөмкинлекләреннән файдаланып, бирелгән гаризаларның статусын контрольдә тотарга мөмкин.

Шәхси мәгълүматларны күрсәтеп һәм "кодлы сүз" кулланып,  үзәкнең "кайнар линия" телефоны буенча өстәмә мәгълүматлар алырга мөмкин. 2023 елда гына да Татарстанда бердәм үзәк операторлары тарафыннан гражданнарның 1,5 млн. мөрәҗәгате эшкәртелгән. 2022 ел белән чагыштырганда,  эшкәртелгән мөрәҗәгатьләр саны 154% ка арткан, ә клиентларның хезмәт күрсәтү сыйфаты белән канәгатьләнү дәрәҗәсе 97% ка җиткән.

2024 елда мөһим үзгәрешләр

-Туендыручысын югалту сәбәпле иминият һәм социаль пенсия, шулай ук ата-аналарының икесе дә билгеле булмаган балаларга социаль пенсия проактив тәртиптә билгеләнәчәк. Пенсия Россия халкы турында белешмәләр федераль регистрыннан туендыручының үлеме турында мәгълүмат кергән көннән алып 5 эш көне эчендә билгеләнә

 -2024 елның 1 гыйнварыннан эшләмәүче пенсионерларның иминият пенсияләре 7,5% ка индексацияләнгән. Индксация нәтиҗәсендә расланган түләү күләме 8 134,88 сум,  пенсия коэффициенты - 133,05 сум тәшкил итте.

-Пособиеләрнең яңа максималь суммалары билгеләнде. Тулы календарь ай өчен вакытлыча хезмәткә яраксызлык буенча пособиенең максималь суммасы:

 - иминият стажы 8 ел һәм аннан да күбрәк булганда (уртача хезмәт хакының 100 %ы) - 122 807,79 сум;

 - иминият стажы 5 елдан 8 елга кадәр булганда (уртача хезмәт хакының 80 %ы) - 98 246,23 сум;

 - иминият стажы 5 елга кадәр булганда (уртача хезмәт хакының 60 %ы) - аена 73 684,67 сум.

 -Эшләүче хатын-кызлар өчен йөклелек һәм бала табу буенча пособиенең максималь суммасы - 565 562,20 сум, ул йөклелек буенча озак вакытлы ял (194 көнгә кадәр) һәм катлаулы бала табу очрагында бирелә. Бала карау буенча айлык максималь пособие - 49 123,12 сум.

-Инвалид балаларны һәм инвалидларны тәрбияләүче затларга ун мең сум күләмендә ай саен түләнә торган пособие эшләмәүчеләргә генә түгел, ә тулы булмаган эш вакыты шартларында, шул исәптән дистанцион форматта яисә өйдән торып эшләүче ата-аналарга яисә опекуннарга да биреләчәк.

 -Балаларын ялгыз тәрбияләүче һәм ана капиталын алуга хокукы булган ялгыз аталар (яки уллыкка алучылар)  ана капиталын булачак пенсияләрен формалаштыруга юнәлдерерә алалар. 

 -Бала 1,5 яшькә җиткәнчегә кадәр бала карау буенча ай саен түләнә торган пособие пособиегә хокуклы  затлар  тулы булмаган эш вакыты шартларында, өйдән торып яки дистанцион форматта һәм башка эш бирүчедә эшләгән очракта сакланачак.

- Ана капиталына хокук хәзер  Россия гражданы булып туган баланың   Россия гражданлыгы булган ата-аналарына гына бирелә.

-Ана капиталы ачасын  торак шартларын яхшырту максатларында блокланган төзелеш йортын реконструкцияләүгә дә файдаланырга мөмкин. Элек мондый мөмкинлек каралмаган иде, чөнки йортны төзекләндерү юлы белән торак шартларын яхшырту йортта яшәүче башка хуҗаларга да кагыла дип саналды.