ЯҢАЛЫКЛАР

2023 елда Россия Социаль фонды бүлеге республика халкына ОСАГО килешүе бәясенең бер өлешен каплый. Компенсация күләме иминият премиясе суммасының 50% тәшкил итә.
Инвалид гражданга яки инвалид баланың законлы вәкиленә пособие рәсмиләштерү өчен дәүләт хезмәтләре яки яшәү урыны буенча КФҮ аша гариза бирергә, инвалидлык турында белешмә, индивидуаль реабилитация яки абилитация программасы (ИПРА), шулай ук ОСАГО килешүе күрсәтергә кирәк. Әгәр инвалид баланың законлы вәкиле пособие сорап мөрәҗәгать итсә, аның вәкаләтләрен раслаучы документ кирәк.
Акчалар компенсация бирү турында Карар кабул ителгәннән соң 5 көн эчендә түләнә

     Бала карау буенча ялны әниләр  генә түгел, әтиләр дә рәсмиләштерә ала. Татарстанда бүгенге көнгә 1000 якын ир-ат үзенә шундый  ял рәсмиләштергән.

        Бала карау буенча ялны рәсмиләштерү өчен ата-анага эш бирүчегә декрет ялы бирү һәм түләү билгеләү турында гариза тапшыру да җитә.

       "Бала карау буенча ял балага 3 яшь тулганчы бирелә. Әмма  айлык пособие бала 1,5 яшькә җиткәнче генә түләнә. Мондый пособиене декретка киткәнче эшләмәгән ата-аналар ала. Максималь пособие күләме уртача хезмәт хакының 40% ын тәшкил итә, ләкин 33,2 мең сумнан артмый, - дип билгеләп үтте Татарстан Социаль фонды башлыгы Эдуард Вафин.

        Ата-ана бала карау буенча декрет ялында булганда, аның пенсия хокуклары формалаша, чөнки бу чор иминият стажына кертеп исәпләнә.

       Шунысын билгеләп үтәргә кирәк, бала карау буенча ялны баланың әнисе яки әтисе генә түгел, бабасы, әбисе һәм теләсә кайсы туганы яки опекуны да рәсмиләштерә ала.

       Гаиләдә бер елда ике бала, игезәкләр яисә берьюлы өч бала туган очракта бала карау буенча ялга әти-әниләрнең икесе дә китәргә мөмкин.

 Кайбыч районында СФР клиентлар хезмәте (бүлек хокукларында) федераль законнар үзгәрешләренә ярашлы рәвештә гражданнар үзләренең хезмәт эшчәнлеге турында мәгълүматны электрон хезмәт кенәгәсе формасында ала ала.

   Мәгълүматлар белән гражданнар шәхси кабинет аша СФР сайтында яки дәүләт хезмәтләре порталында, яки смартфоннар өчен махсус кушымта аша таныша ала. Электрон документ формасындагы күчермә СФРНЫҢ ЭЦП (электрон-цифрлы имза) белән расланган, һәм юридик әһәмияте буенча мондый документ традицион кәгазьгә тигез. Шулай итеп алынган мәгълүматны кирәк булганда мәгълүмат чарасында сакларга, бастырырга яки e-mail аша җибәрергә мөмкин.

     Шәхси кабинетка керү өчен, дәүләт хезмәтләре сайтында Бердәм идентификация һәм аутентификация системасында (ЕСИА) теркәлергә һәм расланган хисап язмасын алырга кирәк. Шәхси кабинетка керү өчен логин һәм пароль кулланырга кирәк.

     «Электрон хезмәт кенәгәсе"бүлегендә" хезмәт эшчәнлеге турында белешмә заказ бирергә " мөмкин. Мәгълүмат белән танышканнан соң, «сорарга» опциясенә күчәргә, кирәк булганда электрон почтага мәгълүмат алырга («галочка» белән билгеләргә), анда хезмәт эшчәнлеге турында өземтә формалаштырылачак. Дәүләт хезмәтләре порталында электрон хезмәт кенәгәсеннән өземтә алу өчен «хезмәтләр»бүлегенә керергә кирәк.

   «Хезмәтләр» бүлегендә «эш һәм мәшгульлек»сайлагыз. Аннары «хезмәт хокукы» бүлеге аша, ә аннан соң «электрон хезмәт кенәгәсеннән өзек» аша гражданның шәхси кабинетына «хезмәт эшчәнлеге турында өзек»киләчәк. Шунысы мөһим: хезмәт кенәгәсенең электрон версиясендә 2020 елдан башлап мәгълүматлар теркәлә. Хезмәт кенәгәсен кәгазьдә сакларга киңәш итәбез, чөнки ул 2020 елга кадәр хезмәт эшчәнлеге турындагы мәгълүматларны раслый.

      Шунысы мөһим: хезмәт кенәгәсенең электрон версиясендә 2020 елдан башлап мәгълүматлар теркәлә. Хезмәт кенәгәсен кәгазьдә сакларга киңәш итәбез, чөнки ул 2020 елга кадәр хезмәт эшчәнлеге турындагы мәгълүматларны раслый.

    Электрон хезмәт кенәгәсеннән мәгълүматны шулай ук кәгазь рәвешендә дә алырга мөмкин: эш бирүчегә (соңгы эш урыны буенча), Россия Социаль фондының территориаль органы клиентлар хезмәтендә, КФЦ.

         Социаль фондның Татарстан бүлеге махсус хәрби операциядә катнашучыларга һәм аларның гаилә әгъзаларына  түбәндәге социаль ярдәм чараларын күрсәтә:

         - чакырылыш (мобилизацияләнү) буенча хәрби хезмәт узучы хәрби хезмәткәрнең баласына 15 548 сум күләмендә айлык пособие.

        Түләү әтисенең хәрби хезмәт итү чорында бала туган көннән башлап билгеләнә. Акчалар балага өч яшь тулганчы,  әтисенең хезмәте тәмамланган көнгә кадәр  түләнә.

        - йөклелек  срогы 180 көннән дә ким булмаган  йөкле хатыннарга бер тапкыр 36 278 сум күләмендә  пособие түләнә.

          Мобилизацияләнгән  хәрби хезмәткәрләрнең гаиләләренә ярдәм итүнең тагын бер чарасы - ул махсус хәрби операциядә катнашучылар гаиләләренә ташламалы шартларда билгеләнә торган бердәм пособие. Пособие билгеләгәндә, мобилизацияләнгән хәрби хезмәткәрнең элек алган  хезмәт хаклары, премияләр, эшкуарлык кереме исәпкә алынмый.

          Мобилизацияләнгән гражданнарга нуль керем кагыйдәсе дә кагылмый:  ир белән хатынның объектив сәбәпләрсез рәсми хезмәт хаклары булмыйча,  гаилә мохтаҗ дип танылган очракта да пособие билгеләнәчәк. Моңа кадәр  ир йә хатынның кереме булмау сәбәпле пособие билгеләнмәгән булса, гаилә  Россия Социаль фонды бүлегенә түләү билгеләүне сорап  кабат мөрәҗәгать итәргә мөмкин.

          Исегезгә төшерәбез, мобилизация буенча хәрби хезмәткә чакыру фактын раслаучы документлар мөрәҗәгать итүче тарафыннан мөстәкыйль рәвештә тапшырыла. Пособие 6 айга билгеләнә. Шул вакыт узгач, гаилә яңадан гариза бирә ала.

         Моннан тыш, Татарстан Социаль фонды, хәрби җәрәхәт алу  нәтиҗәсендә инвалид дип танылган гражданнарга 1000 сум күләмендә өстәмә айлык матди тәэмин итүне билгели.

         Хәрби хезмәткә чакыру буенча хәрби хезмәт бурычларын үтәгәндә һәлак булган яки хәрби хезмәттән азат ителгәннән соң хәрби җәрәхәт алу  нәтиҗәсендә вафат булган хәрбиләрнең балаларына ай саен 2 815 сум күләмендә пособие билгеләнә.

         Сугыш хәрәкәтләре ветеранына ай саен 3 896 сум күләмендә акчалата түләү билгеләнә, ә һәлак булган ветеранның гаилә әгъзаларына ай саен 2 125 сум күләмендә түләү билгеләнә ала. Бу ярдәм чарасын алу өчен сугыш хәрәкәтләре ветеранының таныклыгы кирәк.

        Хәрби хезмәт вакытында һәлак булган хәрбиләрнең тол хатыннары торак биналарына түләү чыгымнарына бәйле рәвештә компенсация түләүләре алу хокукына ия. Түләү күләме айлык коммуналь хезмәтләр чыгымнарының 60% тәшкил итә, шул исәптән стационар шәһәр телефонын урнаштыру чыгымнары.    

          Хәрби хезмәт вакытында һәлак булган хәрбиләрнең гаилә әгъзаларына шәхси торак йортларын ремонтлауга акча билгеләнә ала.

         Бу түләүләрне дәүләт хезмәтләре Порталы аша яки шәхсән социаль фондның клиентлар хезмәтендә, күпфункцияле үзәкләрдә рәсмиләштерергә яки «Ватанны саклаучылар»фондына мөрәҗәгать итәргә мөмкин.

         Социаль ярдәм чараларын билгеләү мәсьәләләре буенча консультацияне контакт-үзәк телефоны аша алырга мөмкин: 8-800-1-00000-1 (бушлай шалтырату).

          Күп бала тәрбияләүче аналар пенсиягә вакытыннан алда чыгарга мөмкин. Әлеге контекстта сүз биш һәм аннан да күбрәк баласы булган хатын-кызлар турында бара. Алар пенсиягә 50 яшендә чыгарга хокуклы. Шул ук вакытта дүрт һәм өч бала үстерүче аналар элеге хокуктан   56 һәм 57 яшьтә файдалана ала. Бүген Татарстанда 17 меңгә якын хатын-кыз иминият пенсиясен вакытыннан алда ала.

          Күп балалы аналарга вакытыннан алда пенсия билгеләү өчен түбәндәге  таләпләр үтәлергә тиеш : 15 ел хезмәт стажы булу, 23,4 пенсия коэффициенты туплау, балаларны 8 яшькә җиткәнче тәрбияләү һәм ата-ана хокукларыннан мәхрүм итү йә уллыкка алуны юкка чыгару факты булмау.

Татарстанлылар аша хезмәт стажы һәм пенсия коэффициентларының санын sfr.gov.ru сайтындагы шәхси кабинетларында яки дәүләт хезмәтләре порталында ачыклый алалар

Мобилизация буенча хәрби хезмәт узуны төгәлләгән гражданнарга эш бирүче белән хезмәт килешүен кайтканнан соң өч көн эчендә яңартырга кирәк.

        2022 елның октябрендә РФ Хезмәт Кодексында мобилизацияләнгән, хәрби операциядә ирекле яки контракт буенча катнашкан гражданнар белән хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерү үзенчәлекләрен билгеләгән үзгәрешләр үз көченә керде.

        Яңа кагыйдәләр нигезендә:

        1. Россия Кораллы көчләрендә хезмәт итү чорына аларның эш урыны саклана, әмма хезмәт килешүенең (димәк, якларның бурычлары да) гамәлдә булуы вакытлыча туктатыла;

        2. Хезмәткәр хезмәттә булганда, эш бирүче аның урынына башка хезмәткәр алырга һәм аның белән вакытлы килешү төзергә хокуклы;

        3. Эш бирүчеләр мобилизацияләнгән хезмәткәр белән килешүне берьяклы тәртиптә  өзә алмый, бу бары тик оешма ликвидацияләнгән,  шәхси эшмәкәр ябылган яисә вакытлы хезмәт шартнамәсенең гамәлдә булу срогы чыккан очракта гына мөмкин.

         «Хезмәт килешүе шартлары граждан эшкә кире кайткан көнне яңартыла, эшкә чыгуы хакында ул җитәкчелеккә өч эш көне алдан хәбәр итәргә тиеш. Бу мәҗбүри социаль иминиятләштерү буенча иминият тәэмин ителешен алу өчен, мәсәлән, хастаханә кәгазьләре буенча түләүләр өчен дә кирәк», - дип билгеләп үтте Татарстан Социаль фонды башлыгы Эдуард Вафин.

           Вакытлыча хезмәткә яраксыз хәлгә килү датасына кеше эш бирүче белән хезмәт мөнәсәбәтләрен яңартмаган очракта аның хезмәткә яраксызлыгының электрон кәгазе түләнмәячәк, чөнки ул иминият тәэмин ителешен алу хокукын югалтачак.

           Әгәр сорауларыгыз калса, сез һәрвакыт 8-800-1-00000-1 телефоны аша Татарстан  Социаль фонды бүлегенең контакт-үзәгенә мөрәҗәгать итә аласыз (шалтырату бушлай).

1 сентябрьдә Татарстан Социаль фонды 17 яшькә кадәрге балаларга һәм йөкле хатын-кызларга бердәм пособиене вакытыннан алда күчерәчәк.

Моннан тыш, бу көнне кредит оешмаларындагы счетларга график ике көнгә иртәрәк:

- 3 яшькә кадәрге беренче бала туу сәбәпле түләү;

хәрби хезмәткә чакырылу буенча хәрби хезмәткәрнең баласына пособие;

8 яшьтән 17 яшькә кадәрге балаларга пособие (элек билгеләнгән).

"Түләүләр көн дәвамында күчереләчәк. Ата-аналар борчылырга тиеш түгел, әгәр акчалар иртән счетка кермәгән булса, көн ахырына кадәр акчаларны кабул итүне көтәргә кирәк. Вакытыннан алда түләү 3 нче көннең сентябрьдә якшәмбегә туры килүе белән бәйле», – дип билгеләп үтте СФРНЫҢ Татарстан бүлеге башлыгы Эдуард Вафин.

Гомумән алганда, 1 сентябрьдә пособиеләр Татарстанда яшәүче 211 мең балага күчереләчәк.

Россия Социаль фонды 80 яшькә җиткән барлык пенсионерларга картлык буенча иминият пенсиясенә теркәлгән түләүне ике тапкырга арттыра. Бүгенге көндә Татарстан Республикасында мондый өстәмәләрне 140 000 артык пенсионер ала.

      2023 елның 1 гыйнварыннан картлык буенча иминият пенсиясенә теркәлгән түләүнең  арттырылмаган күләме 7 567, 33 сум тәшкил итә.

      "Сиксән яшькә җиткән пенсионерларның барысының да теркәлгән түләүне арттыру хисабына картлык буенча югары күләмдә пенсия алу хокукы бар.  Гомуми тәртип буенча исәплләнгән иминият пенсиясен алучы  80 яшьтән узган пенсионерлар өчен билгеләнгән түләү күләме ике тапкырга арта һәм 2023 елда 15 134, 66 сум тәшкил итә. Пенсия пенсионерның туган көненнән арттырыла. Моның өчен бернинди гариза да бирергә кирәкми.  Социаль фонд  80 яше тулган пенсионерның пенсиясен мөстәкыйль рәвештә арттыра  ", - дип аңлатты республика буенча Социаль фонд идарәчесе.

       Мондый өстәмәләр картлык буенча иминият пенсиясен алучыларга гына билгеләнә. Картлык буенча социаль пенсия яки инвалидлык буенча пенсия алучыларның  пенсияләрен арттыру законда каралмаган. Туендыручысын югалту сәбәпле пенсия алучылар да әлеге хокуктан файдалана алмый.

       80 яшькә җиткән I төркем инвалидларның да теркәлгән түләүләре ике тапкыр арттырылмый, чөнки алар моңа кадәр үк пенсияләрен арттырылган күләмдә алалар. Закон буенча пенсия бер үк вакытта ике нигез буенча арттырыла алмый.

        Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, 80 яшьтән өлкәнрәк гражданнарның нинди пенсия алуларына бәйсез рәвештә үзләрен тәрбияләүче эшкә сәләтле, әмма рәсми рәвештә эшләмәүче кешегә карау буенча түләү рәсмиләштерү хокуклары бар. Карап торучы затка 1200 сум күләмендә түләү ай саен   хезмәт күрсәтелә торган өлкән кешенең пенсиясе белән бергә күчерелә. Караучы кешегә  хезмәт күрсәткән өчен түләүне пенсионер үзе теләге белән башкара.

        Өлкән яшьтәге пенсионерны карау буенча компенсацияне рәсмиләштерү өчен гаризаны Дәүләт хезмәтләре порталы аша җибәрергә яисә Социаль фонд яки күпфункцияле үзәкнең  клиентлар белән эшләү хезмәтенә килеп бирергә кирәк.

Елның җылы чорында дөньяның төрле төбәкләрендәге курорт зоналарында кешеләрнең күпләп җыелуы шартларында кискен эчәк һәм башка инфекцияләр барлыкка килү куркынычы арта, алар арасында энтеровирус этиологиясе авырулары актуаль.

Мондый куркынычлар кешеләрнең күпләп җыелу урыннарында шәхси гигиенага игътибарның кимүе, җиһазландырылмаган урыннарда ризык сатып алу һәм куллану, чимал су куллану, җиһазландырылмаган пляж территориясе булган урыннарда су коену белән бәйле.

Энтеровирус инфекциясе (ЭВИ )tterovirus ыругы вируслары китереп чыгарган бөтен җирдә таралган йогышлы авыру. Энтеровируслар тышкы мохиттә тотрыклы, түбән температураны яхшы кичерә: суыткыч шартларында алар берничә атна дәвамында саклана, суүткәргеч суында 18 көнгә кадәр, елга суында бер айга якын, чистартылган агынты суларда ике айга кадәр яши.

Инфекциянең чыганагы - авыру яки авыруны китереп чыгаручы кеше генә. ЭВИГА еш кына кечкенә балалар авыруны китереп чыгаручының аз дозасын су яки ризык белән эчкәндә йога. ЭВИНЫҢ төп тапшыру юллары булып су һәм контактлы-көнкүреш, өстәмә һава - тамчы авыруларда югары сулыш юллары зарарлану симптомнары булганда.

ЭВИ төрле формаларда герпетик ангина, гәүдә тиресендә, аяк – кулларда, йөздә авыз куышлыгы өлкәсендә сыеклыклар, ашказаны эшкәртү бозылулары рәвешендә уза ала. Бу симптомнар температура, хәлсезлек, баш һәм мускул авыртулары белән бергә булырга мөмкин. Серозлы вируслы менингит иң куркыныч. Менингитның төп симптомнары: югары температуралы авыруның кискен башлануы, баш авырту, кабат косу, мускул авыртулары, корсак авыртулары, кечкенә балаларда сугулар барлыкка килергә мөмкин.

ОНЫТМАГЫЗ, АВЫРУ КУРКЫНЫЧЫ АРТА:

пычрак куллар белән йөзгә, борынга, күзләргә кагылу, юылмаган куллар белән ризык ашау;

- чимал су эчү;

- эчә торган чишмәләрдән су эчәргә;

- билгесез сыйфатлы судан ясалган эчемлекләрне суыту өчен боз куллану;

- урам сатучыларыннан азык-төлек һәм эчемлекләр сатып алу;

- бу максат өчен җиһазландырылмаган урыннарда, санитар культураны үтәү дәрәҗәсе түбән булган урыннарда ашау;

- термик эшкәртелмәгән продуктлар куллану;

-җимеш, яшелчәләрне чимал су, шул исәптән кран суы белән юыгыз;

- кечкенә балалар белән күп кеше җыелган чараларга бару;

- сулары вакыт-вакыт зарарсызландырылмаган һәм сыйфат контроле астында булмаган бассейннарда су коену;

- җиһазландырылмаган пляж зонасы булган урыннарда су коену.

Социаль фонд  пенсия билгеләү турындагы карарны медик-социаль экспертиза бюросы мәгълүматлары буенча кабул итә. Кешенең инвалидлык  алуы турында мәгълүмат МСЭ органнары тарафыннан инвалидлар реестрына җибәрелә, шуннан соң Социаль фонд 5 эш көне эчендә пенсия рәсмиләштерә. Инвалидның  дәүләт хезмәтләре порталындагы шәхси кабинетына яки почта аша  пенсия билгеләнү  турында хәбәр җибәрелә.

           Социаль фонд моңа кадәр  билгеләгән түләүләр пенсионерга нинди  ысул белән китерелгән булса, пенсия дә шул ысул белән киләчәк. Моңа кадәр  фонд линиясе буенча  түләүләр алмаган очракта гражданга дәүләт хезмәтләре порталында, Татарстанның Социаль фонды клиент хезмәтендә яисә күпфункцияле үзәк аша пенсия алу ысулын сайларга кирәк. Моны пенсионер үзе яки аның  законлы вәкиле  эшли ала.

           Пенсия билгеләүдән тыш, Социаль фонд инвалидлыклары булган гражданнарның пенсияләрен проактив форматта кабат исәпли, аларга айлык акчалата түләү һәм социаль хезмәтләр җыелмасы кебек социаль пособиеләр билгели. Социаль хезмәтләр җыелмасы үз эченә дарулар һәм медицина эшләнмәләрен, шифаханәләргә юлламаны, шулай ук шәһәр яны электричкаларында бушлай йөрүне ала. Исегезгә төшерәбез, инвалидлык буенча пенсия инвалид статусы алганчы пенсионер булмаган кешеләргә түләнә. Пенсия яшендәге кеше инвалидлык алган очракта аңа,  өстәмә буларак, автомат рәвештә айлык акчалата түләү билгеләнә. Бөек Ватан сугышында катнашучылар, "Блокададагы Ленинградта яшәүчегә" билгесе белән бүләкләнгән гражданнар һәм хәрби җәрәхәт алу нәтиҗәсендә инвалидка әверелгән гражданнар өчен федераль законнарда бер үк вакытта ике пенсия - инвалидлык буенча дәүләт пенсиясе  һәм  картлык буенча иминият пенсиясе алу хокукы беркетелгән.